Thời đại quỹ kết thúc? Mô hình quản trị dự án mã hóa đang đối mặt với việc tái cấu trúc

Mười một năm trước, một quỹ của dự án chuỗi công khai nổi tiếng đã được thành lập tại châu Âu, tạo ra một ví dụ sớm cho cấu trúc quản trị trong ngành mã hóa. Trong thời kỳ "Nhiều chuỗi ra mắt đồng loạt" tiếp theo, quỹ đã trở thành cấu hình tiêu chuẩn cho nhiều dự án Layer1. Những khái niệm như phi tập trung, phi lợi nhuận và phục vụ cộng đồng từng được xem là "tiêu chuẩn vàng" trong quản trị các dự án blockchain.

Tuy nhiên, gần đây một bài viết có tiêu đề "Sự kết thúc của thời đại quỹ tiền mã hóa" đã khơi dậy lại những suy nghĩ trong ngành về mô hình quỹ. Cấu trúc lý tưởng này đang dần bộc lộ những khó khăn trong thực tế, và hào quang của quỹ đang nhanh chóng phai nhạt.

Khoảng cách giữa lý tưởng và thực tế: Trường hợp mất kiểm soát của mô hình quỹ.

Về lý thuyết, quỹ nên là cầu nối quan trọng giúp dự án chuyển từ giai đoạn khởi nghiệp sang quản trị tự trị, với sứ mệnh đạo đức cao cả. Tuy nhiên, khi nhiều dự án bước vào giai đoạn trưởng thành và quy mô hóa, cơ chế này bắt đầu bộc lộ những vấn đề cấu trúc. Các tranh chấp nội bộ, phân bổ tài nguyên không hợp lý, sự tham gia của cộng đồng giảm sút và nhiều vấn đề khác liên tiếp xuất hiện, ngày càng nhiều quỹ dự án gặp phải sự mất cân bằng trong quản trị trong quá trình hoạt động thực tế, khoảng cách giữa lý tưởng và thực tế ngày càng rộng.

Ví dụ, một quỹ của dự án Layer2 nào đó đã tự ý phân bổ một lượng lớn token mà không có sự chấp thuận của DAO, gây ra sự phản đối mạnh mẽ từ cộng đồng. Quỹ này sau đó đã giải thích sự việc bằng lý do giao tiếp không tốt. Một quỹ khác của dự án DeFi đã sử dụng token cho các giao dịch đòn bẩy rủi ro cao, dẫn đến việc thanh lý hàng loạt và giá coin giảm mạnh, cuối cùng buộc phải chuyển giao kho bạc cho DAO quản lý. Ngay cả quỹ của một blockchain hàng đầu cũng nhiều lần bị chỉ trích vì bán token ở mức cao và hiệu suất kém, mặc dù gần đây đã bắt đầu cải cách, nhưng tiếng nói hoài nghi vẫn chưa lắng xuống.

Về cấu trúc quyền lực, một số dự án PoS chuỗi công khai trong giai đoạn đầu đã rơi vào tình trạng nội chiến kéo dài do cuộc chiến quyền lực giữa quỹ và nhóm sáng lập, không chỉ làm chậm tiến trình phát hành đồng tiền mà còn dẫn đến các vụ kiện từ nhà đầu tư. Tình huống tương tự cũng xảy ra ở một dự án chuỗi công khai nổi tiếng khác, quỹ của nó bị cáo buộc đã làm giảm vai trò của người sáng lập và thể hiện thái độ tiêu cực trong các vấn đề quan trọng như quản trị trên chuỗi và soạn thảo hiến chương.

Những trường hợp này cho thấy, hiện tại một số quỹ đang đối mặt với các vấn đề như quy trình quản trị không minh bạch, cấu trúc quyền lực mơ hồ, quản lý tài chính và kiểm soát rủi ro yếu kém, cũng như sự tham gia của cộng đồng và cơ chế phản hồi chưa đầy đủ. Trong bối cảnh môi trường quản lý ngày càng thân thiện và ngành công nghiệp thay đổi nhanh chóng, liệu vai trò và mô hình quản trị của quỹ có cần được xem xét và nâng cấp lại hay không?

Mạng lưới lợi ích ẩn và hiệu suất thị trường mã hóa

Trong hoạt động thực tế của các dự án mã hóa, sự phân công vai trò giữa quỹ và đội ngũ phát triển dần hình thành một mô hình cố định: quỹ chịu trách nhiệm về quản trị, quản lý quỹ và hỗ trợ hệ sinh thái, trong khi phát triển kỹ thuật thường được đảm nhận bởi các công ty phát triển độc lập. Tuy nhiên, có thể có những mối quan hệ lợi ích ngày càng phức tạp đứng sau điều này.

Theo thông tin từ những người trong ngành, đã hình thành một "Nhóm xuất khẩu cấu trúc" chuyên nghiệp do các luật sư và tư vấn tuân thủ truyền thống đứng sau một số dự án ở Bắc Mỹ. Họ cung cấp mẫu tiêu chuẩn hóa "Công ty phát triển + Quỹ" cho các dự án, hỗ trợ dự án tuân thủ quy định phát hành token, thiết kế cấu trúc quản trị, và tham gia sâu vào các vấn đề quan trọng như quy tắc airdrop, hướng quỹ sinh thái, hợp tác tạo lập thị trường.

Tuy nhiên, những giám đốc này thường không phải là thành viên gốc của dự án, mà đảm nhiệm các vị trí quan trọng trong quỹ với mức lương cao. Trong khi không tham gia sâu vào việc xây dựng sản phẩm, họ lại nắm giữ quyền "veto tuân thủ" có thực chất, thậm chí có thể ảnh hưởng đến dòng chảy của các nguồn lực quan trọng.

Chúng tôi đã thống kê một nhóm các dự án chuỗi công khai có hoạt động quỹ cao trong gần một năm qua, phân tích hiệu suất thị trường của token của chúng trong ba tháng và một năm qua. Kết quả cho thấy, hầu hết các token của các dự án do quỹ dẫn dắt đều đã giảm ở các mức độ khác nhau trong ba tháng qua, và hiệu suất hàng năm cũng yếu ớt. Tuy nhiên, xu hướng này cũng bị ảnh hưởng bởi xu hướng giảm chung của thị trường.

Theo thông tin từ các chuyên gia trong ngành, đã có hai dự án nằm trong top 200 về giá trị thị trường dự kiến sẽ hủy bỏ cấu trúc quỹ trong nửa cuối năm nay và trực tiếp sáp nhập vào công ty phát triển. Là hai hình thức tổ chức chính trong các dự án mã hóa, quỹ và công ty đều có những điểm nhấn riêng: quỹ nhấn mạnh tính phi lợi nhuận, phi tập trung và quản trị sinh thái, trong khi công ty tập trung vào hiệu quả và tăng trưởng, theo đuổi phát triển kinh doanh và tăng trưởng giá trị thị trường.

Trong khi đó, một tổ chức đầu tư mạo hiểm nổi tiếng cũng đã chỉ ra trong bài viết rằng mô hình công ty phát triển có thể huy động nguồn lực, thu hút nhân tài và phản ứng nhanh hơn với những thay đổi. Khi làn sóng niêm yết cổ phiếu Mỹ nóng lên và sự liên kết giữa cổ phiếu và tiền điện tử gia tăng, dường như cấu trúc quản trị do công ty dẫn dắt có lợi thế hơn.

Vậy thì, liệu sự rút lui của một số quỹ đã bắt đầu đếm ngược? Câu hỏi này xứng đáng để ngành công nghiệp suy nghĩ.